Polskie szybowce: SZD-11 "Albatros"

    SZD-11 Albatros to mało znany projekt Szybowcowych Zakładów Doświadczalnych. Był to wysoko wyczynowy szybowiec na bazie SZD-8 Jaskółki.

    Albatros był drugą konstrukcją eksperymentalną na bazie SZD-8Bis Jaskółka. Pomysł jego budowy narodził się w 1951 roku podczas Krajowych Zawodów Szybowcowych w Inowrocławiu. Rozpoczęto wówczas dyskusję nad zbudowaniem szybowca na słabe warunki, a następnie szybowca uniwersalnego, który miałby jeden kadłub i dwie pary skrzydeł. Przy różnych powierzchniach skrzydeł uzyskano by zmienne obciążenie szybowca. Wynikiem tego było złożenie przez Dyrekcję Zakładów Sprzętu Lotnictwa Sportowego zamówienia na tego typu szybowiec. Pracę nad nim objęli inż. Justyn Sandauer i inż. Józef Niespał. Wykorzystali oni kadłub z seryjnej Jaskółki, zaprojektowali nowe skrzydła o rozpiętości 18 metrów i nowy ster kierunku o powierzchni dwóch metrów kwadratowych. Tak powstała konstrukcja została oblatana 14. września1954 roku przez Tadeusza Górę na lotnisku w Bielsku. Planowano budowę ogólnie trzech szybowców z poprawioną konstrukcją i usuniętymi klapami, jednak zbudowano tylko jeden prototyp.

    Mimo dobrych osiągów Albatros nie został wdrożony do produkcji. SZD-11 zajął III miejsce w klasyfikacji ogólnej na II Szybowcowych Mistrzostwach Polski w 1955 roku w Lisich Kątach. Po zawodach przebudowano szybowiec do wersji SZD-11-2 Albatros-Super. SZD-11-2 miał w stosunku do swojego poprzednika większy płat steru kierunku (półtora metra kwadratowego), zaokrąglone, kroplowate końcówki skrzydeł zapożyczone z Jaskółki-Z, oraz zaklejono w nim mało skutecznie klapy, co zwiększyło aerodynamikę skrzydeł. Szybowiec znajdował się w posiadaniu SZD do połowy lat '60. Dalsze jego losy nie są do końca znane (najpewniej został zniszczony).

    Był to jednomiejscowy szybowiec drewniany, kryty sklejką i płótnem. W miejscu powierzchni nierozwijalnych kryty laminatem. Jak już wspomniałem rozpiętość skrzydeł wynosiła 18 metrów, długość 7,6 metrów, a wysokość 1,41 metra. Prędkość minimalna szybowca to 52km/h, maksymalna 230km/h. Doskonałość wynosiła L/D=26, więc nieco mniej niż Jaskółki. Albatros był jednak lżejszy o 6,5 kg niż Jaskółka (SZD-8 waży pusta 270kg, SZD-11-2 – 263,5kg). Albatros-Super był lżejszy od zwykłego SZD-11. Podstawowa wersja szybowca ważyła 268kg, SZD-11-2 - 263,5kg. Masa całkowita szybowca wynosiła 353kg, czyli blisko 100kg mniej niż jego poprzedniczka (z powodu braku zbiorników balastowych). Dodatkowo szybowiec miał na dziobie szczątkową płozę, za którą zamontowano kółko. Na ogonie zainstalowano metalową płózkę, podobną do tej znanej nam z klasycznej Jaskółki.

    W porównaniu do Jaskółki SZD-11 był lepszy w gorszych warunkach termicznych, lżejszy i miał mniejsze o około 30% obciążenie płata, ale był za to wolniejszy i miał nieco mniejszą doskonałość. Nie do końca znane mi są powody, dlaczego SZD-11 nie trafił ostatecznie do produkcji. Prawdopodobnie z tych samych powodów, co SZD-7 Osa. Był to szybowiec eksperymentalny. Niestety nikt też nie podjął się odbudowy tego szybowca.

 

Porównanie obu wersji, od lewej: SZD-11 Albatros, SZD-11-2 Albatros-Super.